Coronamaatregelen

Overzicht coronamaatregelen

Opgenomen is de informatie over de coronamaatregelen. De informatie wordt ook maandelijks verstrekt via een memo aan de raad verstrekt. De memo die hier is opgenomen betreft de memo per 1 september 2020

Rapportage Corona maatregelen per 1 september 2020

In deze derde rapportage leest u wat voor ons – met het inzicht van dít moment - de verwachte financiële effecten van de coronacrisis voor het boekjaar 2020 zijn. Dat is voor een deel gebaseerd op werkelijk geboekte kosten en voor een deel op geschatte kosten op basis van signalen die we nu ontvangen. Inmiddels is bekend dat naast de in juni bekend geworden bijdrage van het Rijk van €841dzd voor onder meer de Jeugdzorg en de WMO, de WSW, en de toeristenbelasting er een extra bijdrage volgt. Hoeveel de gemeente Schagen hiervan krijgt is nog onbekend, de verdeling per gemeente zal in de septembercirculaire bekend gemaakt worden. Daarnaast heeft het rijk besloten om de opschalingskorting incidenteel te schrappen, waardoor er nog een meevaller onze kant op komt.

Naast de financiële aspecten van de corona crisis heeft ook de rechtmatigheid onze aandacht. Er is een start gemaakt met deze controles. Hieronder wordt dat als eerste toegelicht. Daarna komen we met een samenvatting van de financiële gevolgen. Vervolgens tonen we details in cijfers en als laatste worden deze posten toegelicht.

(Voortgang) rechtmatigheid

Het raadsbesluit van 20 mei 2020 corona maatregelen is toegevoegd aan het verbijzonderde interne controle  jaarplan 2020. Per corona maatregel zijn de getroffen beheersmaatregelen uitgewerkt. Het doel van de beheersmaatregelen is het voorkomen van risico’s, waaronder mogelijk misbruik en oneigenlijk gebruik. Bij het  rechtmatigheidsonderzoek in periode 2 zijn de opzet, het bestaan en de werking van de beheersmaatregelen van  o.a. de Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandigen Ondernemers (TOZO) getoetst. Uit  het onderzoek blijkt de bewustwording voor mogelijk misbruik en oneigenlijk gebruik en dat de beheersmaatregelen werken. De planning is, dat eind periode 3 alle corona maatregelen uit het raadsbesluit  zijn getoetst op rechtmatigheid.

Samenvatting financiële gevolgen
Er is een prognose gemaakt tot aan het einde van het jaar. Ten opzichte van de vorige rapportage is per saldo het beeld van het financiële effect van de corona maatregelen verbeterd. De inkomstenderving bij de toeristenbelasting lijkt mee te vallen en volledig te worden gedekt door de compensatie vanuit het rijk. De kwijtschelding van de huren en pachten is lager dan aanvankelijk verwacht. Door de afspraken met zorgaanbieders zijn de kosten voor zorg jeugd, Wmo en doelgroepen-vervoer budgetneutraal. Voor het onderdeel WSW zijn nog geen kosten opgenomen.
De prognose voor de totale kosten voor het boekjaar 2020 dalen  van bijna € 2,3 mln. naar €1,5 mln.  Door de eerdere compensatie van het rijk voor €841dzd en het recente besluit van het Rijk om de opschalingskorting incidenteel te schrappen (€179 dzd) resteert een tekort van € 498 dzd. Er komt nog een tegemoetkoming van het Rijk voor met name de culturele sector, maar daarvan is de verdeling over de gemeenten nog niet bekend.
Daarnaast konden er diverse werkzaamheden vanwege corona niet doorgaan en zijn er ook nog andere kosten bespaard. We streven naar een minimale onttrekking aan de algemene reserve. Dit wordt verwerkt bij de 2^e tussenrapportage.
Ondertussen zijn we ook gestart met vooruit kijken naar de effecten voor 2021. In november komen we daarop terug.

Overzicht financieel
Cijfermatig ziet het beeld er op dit moment als volgt uit:

Toelichting

1 Voorgelegd aan raad
1.1 Buig
Jongeren tot 27 jaar die een beroep doen op bijstand hebben te maken met een zoektermijn van vier weken voordat een aanvraag voor bijstand ingediend kan worden. Gedurende die zoektermijn kan nog geen bijstand worden toegekend. Door het plotseling wegvallen van inkomen kan er financiële problematiek ontstaan, terwijl ander werk of scholing door de huidige uitzonderlijke omstandigheden niet altijd voor handen is . Gemeenten hebben daarom van het Rijk de ruimte gekregen om deze zoektermijn tijdelijk te laten vervallen.
Het aantal bijstandsaanvragen zal – los van bovenstaande maatregel - toenemen als gevolg van de huidige situatie van de arbeidsmarkt. Dit leidt tot hogere uitgaven op de Buig. Het los laten van de zoektermijn zelf heeft geen financiële consequenties want ook in de huidige situatie wordt de uitkering vanaf de datum dat de jongere zich aanmeldt (met terugwerkende kracht) uitbetaald. Hoewel het aantal uitkeringen toeneemt kunnen wij dit nog binnen het reguliere budget opvangen.

1.3 Huren en erfpachten
Actuele stand van zaken: Brieven naar betreffende erfpachters en huurders zijn eind mei 2020 verzonden. Daarnaast is op de website  bericht geplaatst dat huurders/erfpachters die geen brief ontvangen hebben en menen toch in aanmerking te komen voor kwijtschelding zij dat bij de gemeente een verzoek kunnen indienen.  

Op 11 juni is voor totaal € 42.500 gecrediteerd. Hiervan betrof € 32.500 huur voor strand (paviljoenhouders), € 9.500 sociaal culturele instellingen en € 500 sportverenigingen. Aanvullend is op 23 juni is voor € 10.580 gecrediteerd aan Sporthal Molentocht omdat deze al gefactureerd was. Nog niet alle sportverenigingen zijn gecompenseerd. De buitensport moet nog gecompenseerd worden (huur + solidariteitsbijdrage). De facturatie hiervan zal eind 2020 plaatsvinden. Dit zal een compensatie zijn van ongeveer € 50.000.

Verder zijn we in afwachting van ondernemers die vinden dat zij recht hebben op compensatie. Dat kan een bedrag worden van maximaal € 90.000 voor de afgelopen periode. Zij zullen moeten aantonen dat zij door de corona minder inkomsten hebben gegenereerd dan in 2019.

1.4 VVE/peuteropvang*
Toelichting: dit betreft de teruggave van de eigen bijdrage aan NIET-KOT ouders over de periode 16-03-2020 t/m 07-06-2020. De kinderopvang heeft officieel gezien zijn deuren op 11-05-2020 alweer geopend, maar omdat het rijk de eigen bijdrage van KOT ouders ook t/m 07-06-2020 terug betaald, doen wij dat als gemeente ook. Tevens krijgen wij een vergoeding vanuit het rijk om de teruggave t/m 7 juni te regelen. De prognose tot 1 september  is het totale bedrag van alle kinderopvangorganisaties. De verwachting is dat sommige gastouderbureaus nog facturen indienen voor extra gewerkte uren. Deze facturen zullen niet hoog zijn. Deze kosten passen binnen het budget van de rijksvergoeding.

1.5 Evenementen
Na de versoepeling van de corona-maatregelen per 1 juli 2020 was het mogelijk om, onder strikte voorwaarden, kleine evenementen toe te staan. Hiervan is gebruik gemaakt. We hebben besloten dat evenementen zijn vrijgesteld van leges. Het al dan niet doorgaan van evenementen heeft derhalve geen invloed op de legesopbrengst.

De kermis Schagen heeft door de corona-maatregelen niet doorgang kunnen vinden. Door de versoepeling per 1 juli 2020 hebben in het tweede kwartaal 2020 een vijftal kermissen in het buitengebied wel plaatsgevonden. Deze kermissen vonden plaats in Petten, Dirkshorn, Callantsoog, Warmenhuizen en Waarland. Voor het derde kwartaal staan zeven kermissen gepland. De kermissen mogen uitsluitend plaatsvinden wanneer de corona-maatregelen in acht worden genomen.  Dit betekent dat er veel aanpassingen moeten worden gemaakt waarbij naar verwachting de uiteindelijke kosten hoger zullen uitvallen voor zowel de gemeente als de exploitanten. Daarbij zullen de opbrengsten dit jaar naar alle waarschijnlijkheid lager uitvallen. Onderzocht zal worden of de gemeente de kermisexploitanten t.a.v. de kermisgelden tegemoet kan komen.

1.6 TOZO

1.6.1 Uitvoeringskosten TOZO
We krijgen van het Rijk een vergoeding ter compensatie van deze uitvoeringskosten. Deze bestaat uit een forfaitair bedrag per aanvraag. Op 22 juli 2020 heeft het Rijk de hoogte van dit forfaitaire bedrag bekend gemaakt. Gemeenten ontvangen per besluit op een aanvraag levensonderhoud een vergoeding van € 450 en per besluit op een aanvraag kapitaal € 800.Dit bedrag geldt zowel voor toe- als afwijzingen. De gemaakte afspraak geldt zowel voor Tozo1 als Tozo2. Een Tozo2-besluit op een verlengingsaanvraag geldt als een besluit waarvoor de gemeente dus ook de vergoeding ontvangt. Het betreft een vaste inclusieve vergoeding voor alle uitvoeringskosten van gemeenten.
Vooralsnog zullen de uitvoeringskosten binnen het forfaitaire bedrag opgevangen kunnen worden
Ook is de TOZO-2  ingegaan van 1 juni tot en met 31augustus. De aanvragen voor deze regeling vallen lager uit doordat er een partnerinkomenstoets geldt om in aanmerking te komen voor uitkering levensonderhoud.

1.6.2 Rijksbijdrage TOZO regeling
Het voorschot TOZO dat we van het Rijk ontvangen is op dit moment € 8.910.930 (stand 17 juli  2020). Uiteindelijk moeten we de TOZO met het Rijk afrekenen op basis van werkelijke uitkeringskosten en forfaitaire uitvoeringskosten. Dat vindt pas plaats na afloop van de regeling TOZO.

1.7 Stelpost cultuur en sport
Op dit moment is er een toezegging gedaan voor een bijdrage aan de dorpshuizen. Daarnaast zal er worden gekeken naar de aanvragen uit de sector kunst en cultuur in verband met tekorten door corona. De verwachting is dat de stelpost in zijn geheel wordt ingezet voor het einde van het jaar.

2 Reeds besloten door B&W

2.1 Marktgelden

Weekmarkt Schagen
Bij de berekening van de marktgelden zal steeds uitgegaan worden van het meest voordelige tarief voor de marktondernemer. Dit betekent dat bij bestaande vergunningen het jaartarief zal worden gebruikt. Pas wanneer men in een jaar minder dan 38 keer een verkoopplaats inneemt, wordt het dagtarief gebruikt, en is men goedkoper uit.
De voorgestelde Coronamaatregelen voor de marktondernemers houden in dat er geen sancties zullen worden gesteld aan afwezigheid op de markt. Normaal wordt de vergunning bij vier keer afwezig ingetrokken. Hierop wordt nu niet gehandhaafd. Op dit moment zijn er geen marktondernemers die vaker dan 14 keer afwezig zijn geweest. Vooralsnog hoeft er geen korting worden doorberekend.

Westfriese markt
Nu alle aanvragen voor een verkoopplaats op de Westfriese markt zijn afgehandeld, is er meer te zeggen over het financiële effect van de Corona maatregelen op de marktgelden:
Doordat de kramen van de weekmarkt ruimer zijn opgesteld is er minder ruimte beschikbaar voor de kramen van de Westfriese markt. Er zijn 29 vergunningen verleend ten opzichte van 2019 zijn dit er 20 minder. De leges die hiervoor in rekening zijn gebracht bedragen € 936,70. In 2019 waren deze opbrengsten € 1560,65.  Het tarief marktgelden dat voor deze kramen gebruikt wordt, is aangepast naar het ‘normale’ markttarief (Collegebesluit b20.00479). De opbrengst marktgelden bedraagt € 4.031,-. Wanneer het Westfriese tarief gebruikt zou zijn, zou de opbrengst € 5682,50 bedragen. In 2019 bedroeg de opbrengst marktgelden € 9344,-.
Het college heeft besloten het kraamzettersbedrijf tegemoet te komen met een eenmalig bedrag van € 3.000,-. Dit bedrag wordt toegekend onder de voorwaarde dat het kraamzetbedrijf tot minimaal 1 januari 2021 haar dienstverlening continueert. Bijna 50 % van de vaste standplaatshouders maakt gebruik van marktkramen. Wanneer er geen kramen meer gezet zullen worden omdat het bedrijf ophoud te bestaan, zullen deze marktkooplui hun waren niet uit kunnen stallen.

Omdat onduidelijk is hoe het gebruik van de kramen verder verloopt in 2020 is het totale nadeel over 2020 geschat op 13.000 euro.

2.2 Uitstel betaling toeristenbelasting 2019
Als recreatie ondernemers dit jaar failliet gaan, moeten we er vanuit gaan dat we dan het nog te af te dragen bedrag voor de toeristenbelasting 2019 niet gaan innen. Om dit risico te kwantificeren schatten we dit in op 1%. In de jaarrekening is €1,93miljoen als opbrengst toeristenbelasting verantwoord, 1% is dan dus €19.300.
2.4 BIZ-bijdrage
De invoering van de BIZ is uitgesteld tot begin januari 2021. Vanaf dit moment zal de BIZ-bijdrage worden geheven. Om de continuïteit van de vereniging te waarborgen heeft het college besloten om € 8.500 aan de vereniging uit te keren uit het budget voor toeristische promotie. Dit geld zal worden gebruikt om de website Schagen Marktstad verder vorm te geven als onderdeel van Holland Boven Amsterdam. Om het merk Schagen Marktstad ook in 2020 zichtbaar te houden heeft het college besloten om aan de Stichting Schagen Marktstad een subsidie van 19.000 beschikbaar te stellen

2.5 Zorg jeugd, Wmo en doelgroepen-vervoer
Vanuit de afspraken die wij met aanbieders hebben gemaakt spreken wij over continuïteitsbijdrage en meerkosten.  De continuïteitsbijdrage betreft geen extra kosten omdat wij deze kosten ook zouden hebben als de zorg op reguliere wijze geleverd zou worden. Het gaat hierbij om kosten waar geen zorg tegenover staat. De cijfers in de rapportage hebben betrekking op de kosten die wij hebben uitbetaald aan compensatie. De continuïteitsbijdrage is per 1 juli 2020 beëindigd .

Daarnaast kunnen zorgaanbieders eventuele meerkosten declareren.  Meerkosten betreffen de directe kosten die noodzakelijk zijn om de gewenste zorg volgens de RIVM-richtlijnen te continueren en die onder reguliere omstandigheden niet gemaakt hoefden te worden. De brief over het in rekening brengen van meerkosten is verstuurd naar de aanbieders.. De meerkostenregeling heeft als einddatum 31 december 2020.
Er is een voorstel aan het Regionaal Managementoverleg hoe de uitwerking van  de meerkostenregeling er uit moet komen te zien. Dit voorstel is nog niet akkoord, nadere uitwerking volgt binnenkort. Met het merendeel van de aanbieders zijn wij hierover in goed overleg. Zij zijn op de hoogte van het proces om tot daadwerkelijke uitvoering te kunnen overgaan. De eerste facturen zijn binnengekomen, maar dit is slechts mondjesmaat.

2.6 Leerlingenvervoer
Regionaal is besloten om de zorgaanbieders Jeugd en Wmo en gemeentelijk doelgroepenvervoer conform de afspraken tussen Rijke en VNG te financieren voor geleverde zorg en te compenseren voor zorg die vanwege corona niet kan worden geleverd. De maatregelen die wij hebben genomen, gelden vanaf 1 maart 2020 tot 1 juni 2020. Reguliere afspraken kunnen aanbieders doelgroepenvervoer op de normale manier declareren. Wij vergoeden deze volgens het contract dat is afgesloten. Gaan afspraken niet door? Dan vergoeden wij 80% van het reguliere tarief.
De kosten van bovenstaande genomen maatregel en vallen lager uit dan regulier verwacht en kunnen zoals het er nu uitziet binnen het reguliere budget doelgroepenvervoer worden opgevangen. De Rijksoverheid en gemeenten zijn nog in overleg over een mogelijke regeling voor financiering van meerkosten die voortkomen uit de naleving van richtlijnen van het RIVM. Wij weten nog niet hoe deze eruit zal komen te zien. Omdat het binnen de reguliere begroting wordt opgevangen zullen dit vooralsnog geen extra kosten met zich meebrengen.

3 Autonoom
3.1 Meer afval
Lockdown is opgeheven en er hebben aanzienlijke versoepelingen plaatsgevonden. Horeca is per 1 juni weer open. Daarmee is een einde gekomen aan het verplicht thuis eten (en daarmee meer huishoudelijk afval genereren). Dat scheelt flink. Wel levert het ‘nieuwe normaal’ meer huishoudelijk afval op. Over 2020 zijn er hogere afvalkosten, vermoedelijk tot een bedrag van € 200.000,-.

3.2 Pachten kermis
Het college heeft besloten de pachtinkomsten kermis 2020 in het buitengebied voor 50% te berekenen. Tezamen met het niet doorgaan van de kermis in Schagen betekent dit een nadeel van totaal € 66.000.

3.3 Schagen actief (socialleisure)
Vanuit de organisatie van socialleisure is aangegeven dat zij kampen met een liquiditeitsprobleem omdat zij schade ondervinden  van de getroffen corona-maatregelen. Als gevolg van het landelijk beleid zijn de sporthallen en zwembaden niet gebruikt. Hierdoor ontstaat een inkomstenderving van zaalhuur, kantine-inkomsten en opbrengsten uit het geven van zwemlessen, aquasporten, vrij zwemmen en het gebruik van buitenbanen.

3.4 OZB, afval en riool (per 1%)
Hier geldt dat pas na geruime tijd kan worden aangeven wat we oninbaar hebben moeten verklaren i.v.m. faillissementen enz. Na verruiming van de maatregelen lijkt de economie weer  enigszins “op te krabbelen”.

3.6 Toeristenbelasting 2020
Nu de versoepeling nog steeds van kracht is, is een nieuwe schatting gemaakt. Het werkelijk aantal overnachtingen wordt pas volgend jaar bekend. Hierdoor zijn er nog geen werkelijke tekorten. Zoals bekend ontvangen we een tegemoetkoming van het Rijk (maart-mei € 353.000) voor de gemiste Toeristenbelasting .

3.7 Precariobelasting
Vanaf 1 juni 2020 zijn de terrassen weer open. Dus vanaf de sluiting tot deze datum is afgesproken dat er geen precario in rekening gebracht gaat worden. De uitbreiding van de terrassen is vrijgesteld van leges.

GGD en Veiligheidsregio
Zowel de veiligheidsregio als de GGD hebben via de 1^e rapportage kenbaar gemaakt welke kosten en inkomstenderving er op dit moment zijn als gevolg van de covid-19 pandemie. In het meest gunstige scenario wordt de GGD en Veiligheidsregio volledig gecompenseerd door VWS voor de gevolgen voor Covid-19. Vooralsnog wordt er daardoor geen beroep gedaan op extra bijdragen vanuit de deelnemende gemeenten.

4 Meer en minder (uitvoerings)kosten
4.1 Handhaving
Voor de boa’s geldt dat vanaf medio Maart de volledige capaciteit is ingezet voor toezicht op de noodverordening/ corona maatregelen. Ook één van de toezichthouders is in deze periode ingezet als Boa. Dit heeft tot gevolg dat de doelstellingen van het handhavingsprogramma verschuiven naar 2021.

Voor handhaving en toezicht van de noodverordening is vanaf maart 2020 2 fte extra capaciteit ingehuurd. Tijdens de zomervakantie is daarnaast voor een periode van 6 weken nog eens 2 fte extra capaciteit ingehuurd. Deze kosten zijn betaald uit de lopende begroting.

4.2 Crisisteam
Het crisisteam bestaat onder andere uit medewerkers vanuit communicatie en veiligheid. De werkzaamheden vanuit het crisisteam hebben betrekking op; in- externe communicatie, vertalen maatregelen naar gemeente, coördinatie corona binnen de gemeente.
Het crisisteam heeft in de periode tot 1 september circa 565 extra uren gedraaid. 
Inmiddels is het crisisteam afgeschaald en omgevormd naar een stafoverleg (going concern taak).
Dit houdt in dat er voorlopig geen extra uren meer worden gedraaid. Bij een uitbraak van een 2^e golf van Corona kan het crisisteam weer worden opgeschaald.

OOV/communicatie
Het team Openbare orde en veiligheid is vanaf de start van coronacrisis volledig ingezet op corona.
Door de coronacrisis zijn de prioriteiten van het team OOV verschoven en zijn de normale werkzaamheden niet opgepakt. Werkzaamheden die zijn blijven liggen hebben onder meer betrekking op; aanpak ondermijning, aanpak woonoverlast, jeugdoverlast e.d.    Sinds 1 september worden de gewone werkzaamheden binnen OOV weer opgepakt.

Voor het team communicatie geldt dat in een aantal weken de normale uren volledig zijn ingevuld met corona maatregelen. Hierdoor zijn andere zaken binnen het team verschoven of blijven liggen.

4.3 Extra corona uitvoeringskosten
Dit betreffen kosten voor o.a. belijning, extra (verkeers)borden, communicatie, etc.
Ten aanzien van de vorige rapportage is hier een stijging te zien van circa 50.000 euro. Deze stijging is te  verklaren doordat de rekeningen voor aanbrengen van belijning voor de uitbreiding van de terrassen zijn ontvangen. Daarnaast zijn door onder andere de aanhoudende drukte op onze stranden verkeersregelaars ingezet.

4.4 Eenmalige uitkering personeel
Eenmalige uitkering om thuiswerken te faciliteren. Daarnaast vergoeding voor het thuiswerken in de maanden juli en augustus.

4.5 Lagere uitbetaling vergoeding reiskosten woon-werkverkeer (voordeel)
Door het thuiswerken zijn de vaste reiskostenvergoedingen voor het grootste deel stopgezet vanaf
1 mei.  Sinds 17 augustus 2020 kunnen op grond van een collegebesluit door de meeste medewerkers alleen de daadwerkelijk reizen woon-werkverkeer nog worden gedeclareerd.

4.6 Vergoeding thuiswerkkosten
Vanaf 17 augustus 2020 wordt een vergoeding verstrekt voor de extra kosten veroorzaakt door het thuiswerken.

Compensatiepakket Rijk Corona maart-mei

Voor de volledigheid is het overzicht van het compensatiepakket nogmaals toegevoegd.

Er vinden nog gespreken plaats tussen het Rijk en de gemeenten over compensatie voor de periode tot 1 juni op het gebied van o.a. veiligheidsregio, GGD, afvalinzameling en buurthuizen.

In de september circulaire 2020 van het Gemeentefonds worden nog meegenomen de compensatie voor kosten van de noodopvang voor kinderen van ouders in cruciale beroepen, alsmede de inkomstenderving voor de eigen bijdrage Wmo.

Voor de periode na 1 juni gaat het Rijk samen met de medeoverheden bekijken welke reële compensatie nodig is op basis van de hogere uitgaven en gederfde inkomsten.

Er komt nog een tegemoetkoming van het Rijk voor met name de culturele sector, maar daarvan is de verdeling over de gemeenten nog niet bekend.