Raadsinformatie memo n.a.v. mei- en septembercirculaire

Raadsinformatiememo n.a.v. mei circulaire
Deze memo is eerder aan de raad verstrekt

Geachte dames en heren,

Zoals u in de kaderbrief kon lezen, zouden wij u apart informeren over de meicirculaire 2020. Inmiddels hebben wij deze ontvangen van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De meicirculaire geeft ons meer duidelijkheid over onze financiële positie voor de jaren 2020 tot en met 2024. Met deze raadsinformatiememo willen wij u hierover informeren.

Positieve effecten meicirculaire
Samengevat: de effecten van de meicirculaire laten een positief financieel beeld zien. We krijgen de komende jaren meer geld uit het Gemeentefonds dan we eerder begroot hebben. Daardoor sluiten we in de periode 2020 – 2024 een aantal begrotingsjaren positief en in 2024 zelfs flink positief. Dat betekent dat we – zoals eerder verwacht - hoogstwaarschijnlijk niet hoeven te bezuinigen. Tegelijk betekent het evenmin dat we flink geld kunnen uitgeven, want we weten bijvoorbeeld nog niet precies hoeveel het Rijk ons compenseert voor de corona-uitgaven die we doen en wat de herijking van het gemeentefonds voor ons voor gevolgen heeft. Daarnaast zijn niet alle nieuw genoemde ontwikkelingen die in de kaderbrief staan al financieel helemaal doorgerekend. Vooralsnog ziet het saldo van de komende jaren er in ieder geval positief uit.

Toelichting op meicirculaire
Hieronder ziet u in de tabel wat voor de komende jaren de uitkering uit het gemeentefonds is ná verrekening van de meicirculaire. In deze circulaire is nog niet het compensatiepakket Corona van het Rijk ad € 566 miljoen verwerkt. Hierover worden de gemeenten binnenkort afzonderlijk geïnformeerd. De definitieve verwerking daarvan zal in de septembercirculaire 2020 van het Gemeentefonds plaatsvinden.

Met betrekking tot de extra middelen jeugdhulp is er in deze circulaire ook geen nieuws opgenomen. Wij hebben voor de jaren vanaf 2022 hiervoor een structurele positieve stelpost ad € 687.000,- opgenomen.

De herijking van het gemeentefonds is 1 jaar doorgeschoven naar 2022. Naar verwachting krijgen we hierover in de decembercirculaire 2020 meer informatie.

De meicirculaire 2020 hebben we beoordeeld op de gevolgen voor de gemeente Schagen. De financiële verschillen na de decembercirculaire 2019 betreffen:

(+ = hogere algemene uitkering; - = lagere algemene uitkering)

Toelichting per onderdeel uit de tabel:

1.  Accres, nominale ontwikkeling en aantallen

Het gemeentefonds groeit of krimpt met de ontwikkeling van de Rijksuitgaven (zogenaamd trap op trap af systeem). De ontwikkeling wordt vertaald in een accres. Het accres voor de jaren 2020 en 2021 worden vastgeklikt op het niveau van deze meicirculaire. Hierdoor vinden er geen verrekeningen plaats als de Rijksuitgaven veranderen. Daarom kunnen de (negatieve) stelposten voor onderuitputting Rijk voor deze jaren vervallen. Van de afspraak tot bevriezing van de accressen kan worden afgeweken als zich onverwachte grote wijzigingen voordoen.

Bovendien zijn de aantallen aangepast aan de meest recente ramingen die het Rijk hanteert bij de meicirculaire 2020.

Voor de (meerjaren)begroting 2021-2024 is het jaar 2021 het basisjaar. De uitkeringsfactor voor 2021 wordt daarom aangepast van constante prijzen naar lopende prijzen. Dit betekent dat er nu rekening is gehouden met de inflatiecorrectie voor 2021 van circa € 1,06 miljoen. Dit werkt ook positief door in de jaren 2022 en verder.

2. IU participatie
De omvang van de integratie-uitkering Participatie wijzigt door de toekenning van de loon- en prijsbijstelling 2020.

3. IU Voogdij/18+ en Verrekening Voogdij 18+
De omvang van de integratie-uitkering Voogdij/18+ stijgt vanaf 2020 door de toekenning van de loon- en prijsbijstelling 2020. Hiertegenover staat echter de jaarlijkse actualisatie o.b.v. verstrekte uitkeringen in het verleden. In de meicirculaire 2019 had dit een stijging van € 1.021.000 in 2020 tot gevolg. Per saldo daalt in deze circulaire de uitkering als gevolg hiervan met ingang van 2021 met € 730.000.

4. IU Inburgering
Per 1 juli 2021 treedt de Wet Inburgering in werking. Zowel de incidentele bijdrage in de invoeringskosten als de structurele bijdrage in de uitvoeringskosten wordt verstrekt via een integratie-uitkering in het Gemeentefonds. De benodigde middelen voor de kosten van inburgeringsvoorzieningen worden verstrekt via een specifieke uitkering van het ministerie van SZW.

5. DU Maatschappelijke begeleiding statushouders
 Volgens artikel 18 van de Wet inburgering voorziet het college in de maatschappelijke begeleiding van inburgeringsplichtige asielmigranten en hun gezinsleden. Hiervoor ontvangen de gemeenten in 2020 een vergoeding van € 2.370 per inburgeringsplichtige asielmigrant.

6. Europese richtlijn energieprestatie gebouwen
De algemene uitkering wordt in 2020 verhoogd met € 1,797 miljoen in verband met de tweede herziening van de Europese richtlijn energieprestatie van gebouwen (EPBD III).
De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het toezicht en de handhaving. In de meicirculaire 2021 zal informatie worden verstrekt over de structurele bekostiging.

De financiële mutaties uit de meicirculaire 2020 verwerken we voor het jaar 2020 in de volgende tussenrapportage 2020 en voor de jaren 2021-2024 in de (meerjaren)begroting 2021-2024.

Namens het college van burgemeester en wethouders,
De portefeuillehouder,

Joke Kruit

Raadsinformatie memo n.a.v. de septembercirculaire

De raadsinformatiememo is ook apart aan de raad verstrekt.
De memo geeft de effecten van de septembercirculaire 2020.

De septembercirculaire 2020 gemeentefonds is ontvangen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De financiële effecten ten opzichte van de in de (concept)begrotingen 2020 tot en met 2024 betreffen:

1. Accres, nominale ontwikkeling en aantallen

Het gemeentefonds groeit of krimpt met de ontwikkeling van de Rijksuitgaven (zogenaamd trap op trap af systeem). De ontwikkeling wordt vertaald in een accres.  

Het accres is vastgeklikt in de jaren 2020 en 2021, terwijl die in de meerjarenraming vanaf 2022 niet zijn bijgewerkt aan de nieuwe inflatiecijfers. Het budgettair voordeel zoals dat nu uit de circulaire blijkt is kunstmatig. Dat voordeel verdwijnt als sneeuw voor de zon als straks de normeringsmethodiek weer ‘aan’ gezet wordt, omdat alsnog het accres daalt door lagere inflatie. Wij hebben daarom het voordeel in een stelpost tegen geboekt. Deze (negatieve) stelpost is in 2022 € 214.000, in 2023 € 470.000 en in 2024 € 602.000.
Bovendien zijn de aantallen van diverse maatstaven geactualiseerd. Voornamelijk door de daling van de aantallen bij de volgende maatstaven ”Inwoners jongeren jonger dan 18 jaar”, “Ouders met langdurig psychisch medicijnen gebruik” en “Medicijnen gebruik met drempel” is het negatieve saldo op Accres, nominale ontwikkeling en aantallen ontstaan.
In de jaren 2020 en 2021 zijn de opschalingskortingen op nihil gezet. Dit gaf voor Schagen een voordeel in 2020 van € 179.000 en in 2021 van € 409.000. Deze bedragen zijn al verwerkt in de (concept) begrotingscijfers over deze jaren en zitten daarom niet in bovenstaande saldi.

2. Decentralisatie uitkering dak- en thuisloosheid
Het kabinet wil zoveel mogelijk dak- en thuisloosheid voorkomen en er voor zorgen dat niemand op straat hoeft te slapen. Hiervoor wordt voor de jaren 2020 en 2021 € 200 miljoen beschikbaar gesteld.

3. Decentralisatie uitkering versterking omgevingsveiligheidsdiensten
De gemeenten ontvangen jaarlijks in het kader van de meerjaren agenda omgevingsveiligheid 2021-2024 een bedrag van in totaal € 3,825 miljoen. De middelen zijn bedoeld voor lokale versterking omgevingsveiligheid. Dit geeft de gemeenten de ruimte om te komen tot lokale prioriteiten bij de uitvoering van omgevingsveiligheid.

4. Decentralisatie uitkering Gezond in de stad

In het kader van het actieprogramma Kansrijke Start zijn er middelen via een decentralisatie uitkering aan het gemeentefonds toegevoegd voor GIDS-gemeenten (Gezond in de stad) die een coalitie willen vormen rondom de eerste 1000 dagen van kinderen.

5. Integratie uitkering participatie

Voor de compensatie over de periode 1 juni tot en met 31 december 2020 voor het opvangen van de exploitatietekorten van de Sociale Werkbedrijven is € 50 miljoen beschikbaar gesteld. Voor Schagen is dit een bedrag van € 120.000. Daarnaast zijn de middelen Bonus beschut werken ad € 92.000 toegevoegd aan de integratie uitkering participatie. Zie ook punt 10.

6. Waterschapsverkiezingen
Op basis van het uitgevoerde onderzoek bij de waterschapsverkiezingen 2019 hebben de VNG en de Unie van Waterschappen overeenstemming bereikt over een vergoeding voor de waterschapsverkiezingen 2023. Het bedrag per verkiezing wordt in vier jaarlijkse termijnen bij de waterschappen in rekening gebracht en tegelijkertijd aan het gemeentefonds toegevoegd.

7. Extra geld jeugd
Voor 2022 wordt eenmalig aanvullend € 300 miljoen toegevoegd aan de algemene uitkering voor het jeugdhulpbudget. Voor Schagen is dit € 665.000. In de begroting van Schagen was hier al een stelpost voor opgenomen van € 687.000, die nu wordt afgeraamd. Per saldo een nadeel van € 22.000.

8. Uitvoeringskosten SVB PGB trekkings- rechten Jeugdhulp en WMO 2015
Ten aanzien van de uitvoeringskosten van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) voor de PGB-trekkingsrechten is voor 2021 overeengekomen om op basis van de conceptbegroting 2021 een bedrag van € 24,264 miljoen uit de algemene uitkering te nemen.

9. Voorgaande jaren
Door de afrekening van het accres en de aanpassing van het aantal woningen in 2019 vangt Schagen per saldo nog een bedrag van € 42.000 over 2019.

10. Compensatie corona
In het 2^e compensatiepakket corona is opgenomen:

1. Aanvullende compensatie voor de periode van 1 juni tot en met 31 december voor het in stand houden van de lokale en regionale culturele infrastructuur; € 60 miljoen in 2020.
2. Compensatie van extra uitgaven voor buurt- en dorpshuizen; € 17 miljoen in 2020.
3. Compensatie voor extra toezichts- en handhavingstaken voor onder andere de extra inzet van boa’s en de extra verkeersmaatregelen; € 50 miljoen in 2020.
4. Compensatie voor het in stand houden van lokale vrijwilligersorganisaties jeugd, zoals scouting en speeltuinen; € 7,3 miljoen in 2020.
5. Compensatie van extra kosten die gemaakt worden voor de organisatie van de Tweede Kamer verkiezingen 2021. Hoewel er voor 2021 budget is opgenomen voor verkiezingen is het als gevolg van de Corona problematiek echter de vraag of het budget toereikend is. Wij willen daarom voorstellen de compensatie in 2020 mee te nemen naar 2021.
6. Compensatie voor de noodopvang van kinderen van ouders met een cruciaal beroep.
7. Compensatie van misgelopen inkomsten uit precariobelasting (terrassen) en markt- en evenementenleges.
8. Compensatie voor het tijdelijk niet innen van eigen bijdragen voor WMO (abonnementstarief).
9. Voor de compensatie over de periode 1 juni tot en met 31 december 2020 voor het opvangen van de exploitatietekorten van de Sociale Werkbedrijven is € 50 miljoen beschikbaar gesteld. Voor Schagen is dit een bedrag van € 120.000.

Bij deze septembercirculaire zijn gelden ontvangen ter compensatie van de te nemen corona-maatregelen. De ontvangen gelden voor het sociaal domein worden vooralsnog gereserveerd om toekomstige claims vanuit de verschillende (culturele) sectoren af te kunnen dekken. Met betrekking tot de eigen bijdrage WMO voorzien wij nu al een lagere bijdrage dan in de raming meegenomen. Wanneer blijkt dat de er geen of weinig beroep wordt gedaan op deze gereserveerde gelden, dan zullen deze gelden vervallen in de jaarrekening 2020 en alsnog gestort worden in de algemene reserve.

Herijking verdeling gemeentefonds
De onderzoeken om met ingang van 2022 te komen tot een nieuwe verdeling voor het gemeentefonds zijn afgerond. Op basis van de onderzoeksuitkomsten en het bestuurlijk gesprek zullen de fondsbeheerders naar verwachting in het najaar een voorstel voor  de nieuwe verdeling ter consulatie voorleggen aan de VNG en de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB). Op dat moment zullen ook de onderzoeksrapporten op Rijksoverheid.nl worden gepubliceerd. Na weging van de adviezen van de VNG en ROB zullen de fondsbeheerders de Tweede Kamer per brief informeren over het definitieve verdeelvoorstel. Dat zal naar verwachting in december plaatsvinden.

Namens het college van burgemeester en wethouders,
De portefeuillehouder,
Joke Kruit